09.09.18 – niby dzień jak każdy inny, jednak dla terapeutów ta właśnie data jest szczególna, gdyż dzisiaj obchodzimy Światowy Dzień FAS.

FAS jest skrótem pochodzącym z języka angielskiego i oznacza „fetal alcohol syndrome”, co na język polski zostało przetłumaczone jako „płodowy zespół alkoholowy”.

FAS jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcje mózgu, anomalie rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne. Zespół ten jest skutkiem działania alkoholu na dziecko w okresie płodowym. Jego ilość, która przyczynia się do występowania tego zespołu nie jest znana, jednak utrzymuje się, że KAŻDA ilość spożywanego etanolu w ciąży może przyczynić się do uszkodzenia płodu. Dlatego tak ważne jest w okresie ciąży wstrzymanie się od picia jakiegokolwiek alkoholu, gdyż może to przyczynić się nie tylko to wystąpienia zespołu FAS, ale również do szeregu innych chorób i zaburzeń u dziecka.

Zespół FAS objawia się różnorodnie, nie tylko zmianami w wyglądzie zewnętrznym, ale również licznymi nieprawidłowościami w budowie i funkcjonowaniu organów wewnętrznych.

Do cech wyglądu dziecka cierpiącego na FAS należą:

1. Zmiany dysmorficzne twarzy:
   • twarz płaska, niesymetryczna, szeroka, o wyglądzie orientalnym
   • szeroko osadzone oczy
   • zmarszczka nakątna oczu (taka sama jak u dzieci z zespołem Downa bądź u Azjatów, u osób rasy mongolskiej)
   • szeroka nasada nosa
   • krótki i zadarty nos
   • słabo widoczna lub nieobecna rynienka nosowa
   • cienka górna warga
   • większa niż zwykle odległość między nozdrzami a górną wargą
   • nisko osadzone i zniekształcone uszy
   • gęstsze niż zwykle brwi i rzęsy
2. Wady układu kostno-mięśniowego.
3. Niski wzrost.
4. Małogłowie.

Innymi cechami, tymi niedostrzegalnymi na pierwszy rzut oka są:

1. Zaburzenia czucia głębokiego.
2. Problemy z koordynacją ruchową.
3. Nadpobudliwość.
4. Nadwrażliwość na ból.
5. Lękliwość
6. Skłonność do depresji.
7. Agresja i napady złości.
8. Zaburzenia zachowania spowodowane brakiem umiejętności przewidywania konsekwencji swojego postępowania oraz trudnościami w uczeniu się na własnych błędach.
9. Anomalie w budowie serca, nerek, wątroby i narządów płciowych.
10. Problemy ze słuchem.
11. Zmniejszone pole widzenia.
12. Opóźnienia rozwojowe.
13. Obniżony poziom IQ.
14. Deficyty uwagi i pamięci.
15. Trudności rozumieniu pojęć abstrakcyjnych.
16. Zaburzenie myślenia przyczynowo-skutkowego.
17. Nieumiejętność rozwiązywania problemów.
18. Encefalopatia (uszkodzenie mózgu, które jest przyczyną wszystkich objawów związanych z zachowaniem, funkcjonowaniem i percepcją).
19. Opóźniony rozwój mowy.

Jak widać objawów jest wiele jednak nie są to wszystkie symptomy, które towarzyszą temu zespołowi. To właśnie ten ostatni objaw decyduje o tym, że dziecko z zespołem FAS trafia do gabinetu logopedycznego. Z doświadczenia wiem, że każdy mały człowiek jest inny i dopiero pracując z dzieckiem z danym zaburzeniem zaczynamy odkrywać poszczególne cechy i objawy charakterystyczne dla danego zespołu. Pracując z jakimkolwiek zaburzeniem każdy terapeuta powinien pamiętać, że nie ma książkowych przypadków. Dlatego tak ważne jest, by mieć oczy dookoła głowy i być czujnym. To pomoże dostrzec nie tylko te cechy chorego dziecka, które są opisane w podręcznikach, ale też te, które są indywidualne, osobnicze.

Jak zapobiegać wystąpieniu FAS? Zwyczajnie – należy nie spożywać żadnego alkoholu podczas ciąży, gdyż nawet najmniejsze jego ilości mogą przyczynić się do wystąpienia tego zespołu lub jakichkolwiek innych nieprawidłowości w rozwoju dziecka. A przecież dla rodziców najważniejsze jest to, by dziecko było zdrowe i szczęśliwe, więc po co ryzykować? 🙂

Różowe zdjęcia są zaczerpnięte z https://niebieskiepudelko.pl/